„Nigdzie ani śladu ścieżki” – Środkowoazjatyckie peregrynacje Bronisława Grąbczewskiego 1876-1896

Bronisław Grąbczewski to polski podróżnik, który pod koniec XIX wieku zaliczał się do najwybitniejszych podróżników światowego formatu, a w okresie międzywojennym współtworzył Polskie Towarzystwo Geograficzne. Jego wyprawy w niezbadane obszary Azji Centralnej miały nie tylko charakter eksploratorski, ale wpisywały się w słynną „Wielką Grę” czyli rywalizację Wielkiej Brytanii i Rosji o wpływy w tej części świata. Jako poddany rosyjski Grąbczewski wykonywał zadania szpiegowskie i dywersyjne, ale równocześnie zbierał materiał badawczy z słabo poznanych jeszcze wówczas obszarów Azji. Efekty swojej najdłuższej wyprawy opisał w 900-stronnicowym dzienniku, wykonywał także zdjęcia na szklanych płytkach i sporządził dokładne mapy. Ten bogaty materiał był niedostępny przez wiele lat, aż do 2015 roku, gdy poznańskiemu zespołowi badawczemu (prof. Wawrzyniec Popiel-Machnicki, dr Adam Pleskaczyński, prof. Konstancja Pleskaczyńska) udało się pozyskać materiał źródłowy dotyczący działalności Grąbczewskiego w Azji Centralnej, w tym kopie dziennika, map i fotografii. Na tej podstawie przygotowano książkę Podróże nieodkryte”. Dziennik ekspedycji Bronisława Grąbczewskiego 1889-1890 jako świadectwo historii i element dziedzictwa kulturowego, która w ub. roku opublikowana została przez Wydawnictwo Naukowe UAM.